เรียนรู้เรื่องภาษา
ภาษาของชาวภูไท มีแต่ภาษาพูดไม่มีภาษาเขียน
เราจึงใช้ภาษาไทยในการเขียนและก็มีบางคำที่ไม่สามารถเขียนออกมาได้
ภาษาภูไทวันละคำ
กะเลือ หมายความว่า ไหน,ที่ไหน
ไปกะเลือ หมายความว่า ไปไหน
เอ็ด หมายความว่า ทำ
เอ็ดกะเลือ หมายความว่า ทำที่ไหน
เผอ หมายความว่า อะไร,ทำไหม
เอ็ดเผอ หมายความว่า ทำอะไร
ไปเอ็ดเผอ หมายความว่า ไปทำไหม
หวัดดี,สวัสดี หมายความว่า สวัสดี
เป็นแนวเลืออยู่ดีอยู่เบาะ หมายความว่า
เป็นไงบ้างสบายดีหรือเปล่า
กินเข้าแล, กินละเบาะ หมายความว่า
ทานข้าวหรือยัง
เยอะเบาะ หมายความว่า หิวไหม
ละกินเผอ หมายความว่า จะทานอะไร
ผญาภาษาที่ใช้พูดในการพูดผญานั้นไม่ใช่สำเนียงของคนภูไท
แต่ใช้ภาษาอันเป็นกลางของชาวอิสานนั้นก็คือ ภาษาอิสาน ด้วยที่ภาษาอิสานนี้เป็นภาษากลางของคนภาคอิสาน
ดังนั้นหากพูดภาษานี้ก็จะสื่อสารได้กับทุกเผ่าในภาคอิสาน และนี่คือเหตุผลที่ไม่ใช้ภาษา
สำเนียงภูไทในการพูดผญา
บุญ บุญนี้บ่แหม่นของแบ่งได้ ปันแจกกันแหล่ว บ่อห่อนแยกออกได้
คือไม้ผ่ากลาง
คือจั่งเฮากินข้าว เฮากินเฮาอิ่ม บ่แหม่นไปอิ่มท้อง เขาพุ้นผู้บ่กิน
บุญ ผู้ใดสร้างผู้นั้นได้รับ ไม่สามารถแบ่งปันได้เหมือนสิ่งของ
เหมือนข้าวผู้ใดกินผู้นันอิ่ม
บ่แหม่น = ไม่ใช่, บ่ห่อน = ไม่สามารถ, พุ้น = โน้น
ชื่อว่าแนวความเว้าของคนมันเกินง่าย
ได้เทิงหงายและคว่ำความเว้าบ่อยู่ความ
เขาฮักเขาก็ย่อง เขาซังเขาก็ว่า คือดั่งบักเค้าเม้า หมาเฒ่าเห่าแต่เขา
คันเฮาทำดีแล้ว เขาซังก็ตามซ่าง คันเฮาเฮ็ดแม่นแล้ว หยันหย่อก็ซ่างเขา
เขาสิพากันท้วง ทั้งเมืองก็บ่เงี่ยง เขาสิติทั้งค่าย ขายหน้าก็บ่อาย
บุญบาปนี้เป็นคู่คือเงา
คันเฮาพาเล่นพามันเต้นแล่น
เฮานั่งยองย่อเงาก็นั่งลงนำ
คันเฮาโตนลงห้วยภูเขาหลายหลั่น
เงาก็ตามเลี้ยวเก๊าะเกี่ยวพันธนัง
อันนี้สันใดแท้ทั้งสองบุญบาป
เงานั้นไปตามเฮาสู่วันบ่มีเว้น
พามันแอะแอ่นฟ้อนเงานั้นแอ่นนำ
ยามเฮาเอาหลังนอนก็อ่อนลงนอนด้วย
ขึ้นต้นไม้ผาล้านด่านเขา
บ่ได้มียามเหินห่างไกลกันได้
มันก็ติดต่อก้นนำส้นผู้ทำ นั้นแหล่ว
|
