 |
|
เครื่องดนตรี
|
| แคน |
| ต้ง (พิณ) |
| มะกลิ้งกล่อม (โปงลาง) |
|
การละเล่น
|
| มะข่าง |
| มะหว้า |
| มะเตย |
| ไม้กิ้งก๊อง |
| ไม้หย้องแหย่ง |
| มะล้อ |
| ม้าก้านกล้วย |
| ปืนก้านกล้วย |
| เกือบกะโปะ (รองเท้ากะลา ) |
 |
| หมากกลิ้งกล่อม
หรือ โปงลาง ยังมีเครื่องดนตรีอีกประเภทหนึ่งซึ่งมีลักษณะวิธีการบรรเลงคล้ายกับระนาดเอก คือนำท่อนไม้หรือกระบอกไม้มาร้อยติดกันเป็นผืนและใช้ไม้ตีเป็นทำนองเพลง แขวนตี กับเสาบ้าง ขึงบนรางบ้าง หรือบางทีก็ผูกติดกับตัวผู้บรรเลง เครื่องดนตรีชนิดนี้พบทั่ว ไปในหลายประเทศ สำหรับในประเทศไทยพบในแถบภาคอิสานและเรียกเครื่องดนตรี นี้หลายชื่อด้วยกันเช่นเรียกว่า หมากกลิ้งกล่อม, หมากขอลอ หรือ หมากโปงลาง เป็นต้น หมากกลิ้งกล่อม เป็นเครื่องดนตรีโบราณมีชื่อเรียกหลายอย่างเช่น ระนาดยักษ์, ระนาดอิสาน, หมากขอลอ, หมากโปงลาง ที่ได้ชื่อว่า หมากขอลอ เพราะเวลาเคาะแต่ละลูกมีเสียงดังกังวานคล้าย ขอลอ (หมายถึง เกราะ ในภาษาอิสาน) ส่วนคำว่า โปงลาง นั้นเดิมgป็นคำที่ใช้เรียก กระดึงสัมริด ที่ใช้แขวนคอวัวในสมัย โบราณ ที่เรียกกระดึงนี้ว่าโปงลางคงเรียกตามเสียงที่ได้ยิน ต่อมามีผู้นำชื่อนี้ไปตั้งเป็นชื่อ ลายแคน (การบรรเลงแคน) ที่เป่าเลียนเสียงโปงลางที่ผูกคอวัวเรียกว่า ลายโปงลาง และที่เรียกว่าหมากกลิ้งกล่อมก็เพราะเป็นเครื่องดนตรีที่มีเสียงไพเราะ สามารถกล่อมให้ผู้ฟังมีความเคลิบเคลิ้มเพลิดเพลินได้ หมากกลิ้งกล่อม นิยมทำจาก ไม้มะหาด หรือ ไม้หมากเหลื้อม เพราะเป็นไม้ที่มี ความอยู่ตัวมากกว่าไม้อื่นๆ วิธีการทำเอาไม้มาถากเหลาให้ได้ขนาดลดหลั่นกันตามเสียง ที่ต้องการในระบบ 5 เสียง หมากกลิ้งกล่อม 1 ชุดจะมีจำนวนประมาณ 12 ลูกใช้เชือกร้อยรวมกันเป็นผืน เวลาตีต้องนำปลายเชือกด้านหนึ่งไปผูกแขวนไว้กับเสาในลักษณะห้อยลงมา ส่วนปลายเชือกด้านล่างจะผูกไว้กับขาหรือเอวของผู้ตี วิธีตีแบบนี้มีลักษณะคล้ายคลึงกับเครื่องดนตรีของเวียตนามที่เรียกว่า ตาตัง (น่าสังเกตว่าชื่อของเครื่องดนตรีชนิดนี้น่าจะตั้งโดยการเลียนเสียงที่เกิดขึ้นเช่นเดียวกับคำว่า โปงลาง) ปัจจุบันการบรรเลงโปงลาง นิยมทำเสาและที่ผูกผืนเป็นแบบชุดสำเร็จรูป |